Celem kontroli stanu sprawności technicznej i wartości użytkowej instalacji i urządzeń elektroenergetycznych jest pełna ocena stanu technicznego i stanu bezpieczeństwa oraz wartości użytkowej instalacji zasilających i instalacji odbiorczych w budynku.
W czasie kontroli przeprowadza badania instalacji i urządzeń elektroenergetycznych poprzez dokonywanie:
- oględzin zewnętrznych,
- pomiarów rezystancji uziemień ochronnych przy systemie ochrony od porażeń prądem elektrycznym - "uziemienie ochronne" lub pomiarów rezystancji pętli zwarciowej, przy "zerowaniu ochronnym",
- pomiarów rezystancji izolacji.
Administrator obiektu powinien prowadzić kontrole lokali przy współudziale użytkowników lokali i konserwatora instalacji elektrycznych w budynku oraz gospodarza domu.
Kontrolę stanu technicznego instalacji elektrycznych i piorunochronnych powinny przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją odpowiednich instalacji i urządzeń elektrycznych.
Każda instalacja elektryczna, podczas montażu i/lub po jej wykonaniu, po każdej rozbudowie, remoncie, naprawie lub modernizacji i przebudowie, a przed przekazaniem do eksploatacji oraz okresowo w czasie jej eksploatacji, powinna być poddana sprawdzeniom, czyli oględzinom, pomiarom i próbom. Zakres sprawdzeń odbiorczych i okresowych instalacji elektrycznych niskiego napięcia został określony w Polskiej Normie PN-HD 60364-6:2008
Kontrola i przegląd instalacji elektroenergetycznej w budynku
Dokonując oględzin i badań instalacji odbiorczej w poszczególnych pomieszczeniach, należy zwrócić szczególną uwagę na:
- stan zabezpieczeń poszczególnych obwodów, na tablicy TM nie powinno się instalować bezpieczników topikowych - dla zabezpieczeń obwodów odbiorczych należałoby stosować "wyłączniki automatyczne",
- sprawdzić, czy nie dokonano wymiany wyłączników automatycznych na inne, o większym prądzie znamionowym,
- czy nie dokonywano napraw i przeróbek,
- zbadać stan połączeń w puszkach rozgałęźnych:
- sprawdzić, czy nie ma zbyt dużej ilości połączeń (max. cztery) w puszce,
- czy długość przewodów połączeniowych nie jest zbyt mała,
- czy dokręcono przewody zaciskami,
- czy nie dokonano przeróbek gniazd wtyczkowych z zaciskiem ochronnym w celu korzystania ze sznurów bez przewodu ochronnego,
- czy nie zlikwidowano przewodów ochronnych (które mogą być wykonane oddzielnymi przewodami) przy systemie ochrony od porażeń prądem elektrycznym - "uziemianie",
- czy nie przekroczono dopuszczalnych obciążeń dla danej instalacji odbiorczej, co może spowodować niszczenie przewodów; dotyczy to przede wszystkim obwodu, do którego włączone jest urządzenie o dużym poborze mocy, np. pralka automatyczna,
- sprawdzić tablicę mieszkaniową, która powinna być zamykana w obudowie i zabezpieczona przed przypadkowym dotknięciem części będących pod napięciem,
- sprawdzić łączniki i oprawy oświetleniowe, które powinny być nie uszkodzone i prawidłowo zamontowane.
Sprawdzenie okresowe instalacji elektrycznej
Sprawdzanie okresowe instalacji elektrycznej wykonuje się w celu stwierdzenia, że zapewnione jest:
- bezpieczeństwo osób i zwierząt domowych przed skutkami porażenia elektrycznego i oparzenia
- ochrona mienia przed uszkodzeniem spowodowanym pożarem lub ciepłem powstałym na skutek uszkodzenia instalacji
- przekonanie, że instalacja nie jest uszkodzona lub obniżone jej właściwości nie pogarszają bezpieczeństwa
- identyfikacja wad instalacji i odchyleń od wymagań normy, które mogą spowodować niebezpieczeństwo
Każde sprawdzenie odbiorcze lub okresowe instalacji elektrycznych powinno być zakończone protokółem z przeprowadzonych sprawdzeń (oględzin, pomiarów i prób).
Protokół z pomiarów i prób powinien zawierać:
- nazwę firmy wykonującej pomiary i numer protokółu,
- nazwę, miejsce zainstalowania oraz dane znamionowe badanych instalacji, obwodów, urządzeń i aparatów,
- rodzaj pomiarów i prób,
- nazwisko osoby wykonującej pomiary i próby,
- datę wykonania pomiarów i prób,
- spis użytych przyrządów i ich numery,
- szkice rozmieszczenia badanych instalacji, obwodów, urządzeń i aparatów,
- tabelaryczne zestawienie wyników pomiarów i prób oraz ich ocenę,
- dane o warunkach przeprowadzenia pomiarów i prób (szczególnie ważne przy pomiarach uziemień),
- wnioski i zalecenia wynikające z pomiarów i prób.