› › Kontrola instalacji

Kontrole instalacji w budynku

Instalacje podlegające okresowej kontroli - gazowa, centralnego ogrzewania, wody zimnej, ciepłej i kanalizacyjnej, elektroenergetyczne, przewody wentylacyjne, dymowe i spalinowe

Specjaliści

Przeprowadzenie kontroli okresowej można powierzyć wyłącznie osobom mającym odpowiednie kwalifikacje!

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2006 r. "w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie" (Dz. U. Nr 96, poz. 817) określa zasady i sposób stwierdzania przygotowania zawodowego, wymaganego od osób podejmujących się pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie.

Decyzje o stwierdzeniu przygotowania zawodowego do pełnienia samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie zwane są potocznie "uprawnieniami budowlanymi". Uprawnienia budowlane wydawane są w niżej wymienionych specjalnościach techniczno-budowlanych:

  • architektonicznej,
  • konstrukcyjno-budowlanej,
  • drogowej,
  • mostowej,
  • kolejowej,
  • wyburzeniowej,
  • telekomunikacyjnej,
  • instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych,
  • instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. (Dz. U. Nr 89, poz. 828 ze zmianą z dnia 20 lipca 2005 r. - Dz. U. z dnia 29 lipca 2005 r.) "w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci" określa rodzaje prac, stanowisk oraz urządzeń, instalacji i sieci energetycznych, przy których eksploatacji jest wymagane posiadanie kwalifikacji.

§ 5. 1. 2 przywołanego rozporządzenia dokładnie podaje wymagania kwalifikacyjne dla osób zajmujących się dozorem urządzeń, instalacji i sieci; osoby te muszą posiadać uprawnienia do nadzoru nad właściwą eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci oraz do kierowania czynnościami osób posiadających kwalifikacje do wykonywania prac w zakresie obsługi, konserwacji, remontów, montażu i kontrolno-pomiarowym (legitymujące się świadectwami kategorii „E”).

Istnieją dwa, różniące się od siebie uprawnienia, upoważniające do odmiennych czynności: świadectwa kwalifikacyjne kategorii „D” (dozór) i „E” (eksploatacja). Na podstawie §6 tegoż rozporządzenia można jednoznacznie stwierdzić, że szersze wymagania z zakresu wiedzy stawiane są przed osobami ubiegającymi się o świadectwa kwalifikacyjne kategorii „D” - w szczególności dotyczy to znajomości przepisów, norm, instrukcji itd.

Kwalifikacje

W zakresie estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia: osobom posiadającym uprawnienia w specjalności architektonicznej. Warto w tym miejscu zapoznać się z pierwszą częścią sentencji wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego - Ośrodek Zamiejscowy w Rzeszowie z dnia 5 czerwca 2002 r.(SA/Rz 77/2002): 'Przez należyty stan estetyczny obiektu budowlanego należy rozumieć utrzymanie w dobrym stanie elewacji i wyglądu obiektu oraz innych jego elementów, jak też zapewnienie harmonii pomiędzy wyglądem obiektu a otoczeniem naturalnym i stworzonym przez człowieka'.

W zakresie elementów konstrukcyjno-budowlanych obiektu: osobom posiadającym uprawnienia budowlane w specjalności konstrukcyjno-budowlanej.

W zakresie instalacji sanitarnych w budynku (za wyjątkiem instalacji gazowej): osobom posiadającym uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych.

W zakresie instalacji:

  • gazowej,
  • elektrycznej,
  • piorunochronnej,

oraz wykonujące badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie:

  • stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń,
  • oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów.

powinni legitymować się uprawnieniami energetycznymi typu 'D'.

W załączniku do rozporządzenia Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej: "w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci" podano wykaz rodzajów urządzeń, instalacji i sieci, przy eksploatacji których jest wymagane posiadanie kwalifikacji.

Wykaz ten obejmuje następujące 3 grupy:

  1. Grupa 1. Urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne wytwarzające, przetwarzające, przesyłające i zużywające energię elektryczną,
  2. Grupa 2. Urządzenia wytwarzające, przetwarzające, przesyłające i zużywające ciepło oraz inne urządzenia energetyczne,
  3. Grupa 3. Urządzenia, instalacje i sieci gazowe wytwarzające, przetwarzające, przesyłające, magazynujące i zużywające paliwa gazowe.

Egzaminy są prowadzone osobno dla każdej grupy uprawnień (Grupa 1, Grupa 2 lub Grupa 3). Zakres posiadanych uprawnień należy sprawdzić każdorazowo przed zleceniem wykonania kontroli w tym zakresie.

Należy ponadto zwrócić uwagę na ważność świadectwa kwalifikacyjnego, bowiem wprowadzono ponownie 5-letni okres ważność tychże świadectw - nawet dla tych świadectw, które wcześniej były wydawane bezterminowo. W przepisach przejściowych ustawy Prawo energetyczne zamieszczono artykuł w brzmieniu: "Świadectwa kwalifikacyjne, wydane bezterminowo na podstawie dotychczasowych przepisów, zachowują moc przez okres 5 lat, od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy”, a w art. 54. 1a:"Sprawdzenie spełnienia wymagań kwalifikacyjnych powtarza się co pięć lat".

Kontrole przewodów spalinowych i dymowych powinny być dokonywane przez rzemieślników kominiarzy oraz osoby posiadające uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności. Kontrolę stanu technicznego przewodów kominowych powinny przeprowadzać:

  • osoby posiadające kwalifikacje mistrza w rzemiośle kominiarskim - w odniesieniu do przewodów dymowych oraz grawitacyjnych przewodów spalinowych i wentylacyjnych. Tytuł mistrza kominiarskiego uzyskuje się w wyniku złożenia egzaminu przed komisją egzaminacyjną izb rzemieślniczych lub kuratorów oświaty, zgodnie z zapisami ustawy z 22 marca 1989 r. (z póź. zm.) "o rzemiośle" oraz stosownie do rozporządzenia ministra edukacji narodowej oraz ministra pracy i polityki socjalnej z 12 października 1993 r. "w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych" (dalsze wyjaśnienia tego szczegółowego zagadnienia na końcu niniejszego zakresu);
  • osoby posiadające uprawnienia budowlane odpowiedniej specjalności - w odniesieniu do przewodów kominowych, o których mowa w pkt a), oraz do kominów przemysłowych, kominów wolno stojących oraz kominów lub przewodów kominowych, w których ciąg kominowy jest wymuszony pracą urządzeń mechanicznych.

Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać przewody kominowe i instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne są określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury "w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie".

Stanowisko Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego

"Zgodnie z art. 62 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.) obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na kontroli stanu technicznego m.in. instalacji elektrycznej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów.

Jednocześnie, zgodnie z art. 62 ust. 4 ustawy – Prawo budowlane, kontrole okresowe z zastrzeżeniem ust. 5–6a przeprowadzają osoby posiadające uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności.

Natomiast w myśl art. 62 ust. 5 ustawy – Prawo budowlane kontrole stanu technicznego m.in. instalacji elektrycznych, o których mowa w art. 62 ust. 1 pkt 2 ustawy – Prawo budowlane, mogą przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń, instalacji oraz sieci energetycznych i gazowych. Oznacza to, że prawo wykonywania kontroli 5-letniej w zakresie powyższych instalacji przysługuje zarówno osobom posiadającym uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej, jak i osobom posiadającym kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń, instalacji oraz sieci energetycznych i gazowych i w tym przypadku bez znaczenia jest fakt posiadania lub nieposiadania przez nie uprawnień budowlanych.

Mając na względzie powyższe, podkreślić należy, że art. 62 ust. 5 w wymienionym brzmieniu obowiązuje od dnia 15 października 2009 r., tj. od chwili wejścia w życie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. Nr 161, poz. 1279). Przedmiotową nowelizacją ustawodawca zastąpił dotychczasowe brzmienie art. 62 ust. 5 ustawy – Prawo budowlane, zgodnie z którym kontrole stanu technicznego, m.in. instalacji elektrycznych, powinny przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń, instalacji oraz sieci energetycznych i gazowych.

Tym samym od dnia 15 października 2009 r. prawo wykonywania kontroli stanu technicznego m.in. instalacji elektrycznych przysługuje zarówno osobom posiadającym uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej, jak i osobom posiadającym kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci elektrycznych i gazowych. Natomiast przed dniem 15 października 2009 r. prawo to przysługiwało jedynie osobom posiadającym uprawnienia dozorowe „D”.

Podkreślić również należy, że ustawa – Prawo budowlane reguluje kwestie dotyczące wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, przez które uważa się działalność związaną z koniecznością fachowej oceny zjawisk technicznych lub samodzielnego rozwiązania zagadnień architektonicznych i technicznych oraz techniczno-organizacyjnych, a w szczególności działalność obejmującą sprawowanie kontroli technicznej utrzymania obiektów budowlanych – art. 12 ust. 1 pkt 5 ustawy – Prawo budowlane. Natomiast podstawę do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, zgodnie z art. 12 ust. 7 ustawy – Prawo budowlane, stanowi wpis, w drodze decyzji, do centralnego rejestru, o którym mowa w art. 88a ust. 1 pkt 3 lit. a) ustawy – Prawo budowlane, oraz – zgodnie z odrębnymi przepisami – wpis na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego, potwierdzony zaświadczeniem wydanym przez tę izbę. Tym samym, aby osoba posiadająca odpowiednie uprawnienia budowlane mogła przeprowadzić kontrolę okresową instalacji elektrycznej, musi być wpisana na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego."

Powyższe stanowisko jest opublikowane na stronie: www.inzynierbudownictwa.pl